[Not a valid template]Odwiedzając ogromne (drugie co do wielkości w Egipcie) i nowoczesne miasto, trudno uwierzyć że jego początki sięgają czasów Aleksandra Wielkiego i jego wyprawy na podbój Wschodu.
Miasto zostało założone 7 kwietnia 332 r. p.n.e., i wybudowane według projektu architekta Dejnochratesa, znanego z przebudowy Efezu.
Prawdopodobnie jakiś ośrodek istniał tutaj już wiele wcześniej (powstało około 2686 r. p.n.e.) a Aleksander jedynie go rozbudował nadając uporządkowany, planowy układ. To jemu także miasto zawdzięcza nazwę.
Tak jak dzisiaj Aleksandria jest kulturalną stolicą Egiptu, tak i przed wiekami była dynamicznie rozwijającym się ośrodkiem życia kulturalnego i wielkim portem na Morzu Śródziemnym. Od czasów Ptolemeusza z dynastii Lagidów, który rządził od 304 r. p.n.e., miasto było faktyczną stolicą kraju aż do 641 r. n.e. kiedy Egipt został podbity przez arabskie wojska kalifa Umara.
W starożytności mieściła się tu największa biblioteka ówczesnego świata, założona w III w. p.n.e. za Ptolemeusza II za radą greckiego uczonego i filozofa, Demetrusza z Faleronu (ucznia Arystotelesa). Ptolomeusz rozkazał przeszukać wszystkie kraje leżące nad Morzem Śródziemnym w poszukiwaniu pism wartych przechowania. Wielokrotnie niszczona, uległa ostatecznie zagładzie w 642 r. W 2002 r., dokładnie w tym samym miejscu stanął gmach Nowej Biblioteki zwanej Bibliotheca Alexandrina.
W mieście zachowała się ogromna ilość zabytków sięgających od starożytności po XIX wiek. Spośród pałaców można wymienić Pałac Montaza z królewskimi ogrodami, gigantyczny Ras el-Tin z 1818 r. oraz pałac prezydencki w dzielnicy Maamoura.
Wejścia do portu wschodniego strzeże średniowieczny Fort Kaitbeja, zbudowany na miejscu legendarnej latarni z Faros, uważanej za jeden z 7 cudów świata. Do budowy fortu w XV wieku użyto bloków z latarni, którą w 1326 r. zniszczyło trzęsienie ziemi.
Podziemne nekropolie Aleksandrii obejmują 3 kompleksy, rzymski cmentarz wykuty w skale w II w. n.e., nekropolię Al-Anfushi z III w. p.n.e., oraz groby Mustafa Kamel wykute w skale w II w. p.n.e.
Z czasów starożytnych zachowały się świątynia Serapisa i Izydy (221-203 p.n.e.), Serapeum z kolumną Pompejusza (285-246 p.n.e.). Kolumna została dobudowana do świątyni w 297 r. n.e. i mierzyła 27 m.
Cezareum z dwoma obeliskami, zwanymi Igłami Kleopatry powstało w I w p.n.e. Na terenie Aleksandrii odkryto jedyny w Egipcie teatr rzymski z przełomu III i IV w., w położonych obok niego termach i marmurowych łazienkach zorganizowano ekspozycję przepięknych mozaik. Wspaniałymi zbiorami może się również pochwalić Muzeum Grecko-Rzymskie.
