Petersburg położony jest w delcie rzeki Newy, nad Zatoka Fińską, w otoczeniu ponad 40 mniejszych i większych wysp dzięki czemu zyskał nazwę Wenecji Północy.
Kilkadziesiąt wysp, na których rozciąga się miasto spiętych jest 396 mostami z których 14 największych otwiera się na noc, aby umożliwić statkom wpłynięcie na jezioro Ładoga. Drogami wodnymi połączony jest z Morzem Białym, Azowskim, Kaspijskim i Czarnym.
Miasto jest największym po Moskwie ośrodkiem gospodarczym, kulturalnym i naukowym kraju. Przez UNESCO został nazwany ósmym, najbardziej atrakcyjnym turystycznie miastem świata.
Po uzyskaniu dostępu do Bałtyku carowie rosyjscy rozpoczęli budowę miasta, które byłoby punktem centralnym do zagospodarowania nadmorskich obszarów. Jako pierwsza, w 1703 r. powstała Twierdza Pietropawłowska na Wyspie Zajęczej. Składa się z 6 bastionów, dwóch rawelinów i baszty, do środka prowadzi Brama Piotrowska i Newska. Wewnątrz znajduje się sobór św. św. Piotra i Pawła (1712-1733) z iglicą mierzącą 122 m. W tutejszej krypcie spoczywają władcy Rosji, między innymi car Aleksander II i Mikołaj II.
Petersburg jest jednym z głównych centrów muzealnych świata z największym Ermitażem, Muzeum Rosyjskim i kilkoma setkami mniejszych placówek. Ermitaż mieści się w pięciu budynkach dawnych pałaców carskich. Głównym jest Pałac Zimowy wzniesiony w latach 1754-62 dla carycy Elżbiety przez architekta Bartolomeo Rastrellego. W kolekcji znajdują się między innymi obrazy Rembranta, van Dycka, Rubensa, Tycjana, Picassa, Moneta i wielu innych najsławniejszych artystów świata.
W 1917 r. w Rosji wybuchła rewolucja przeciwko monarchii absolutnej zapoczątkowana w Petersburgu, ówczesnej stolicy kraju. Pierwszy strzał, rozpoczynający działania zbrojne, oddano ze stojącego na Newie, naprzeciw Pałacu Zimowego pancernika Aurora. Okręt stoi do dzisiaj w tym samym miejscu, zamieniony na muzeum i symbol rewolucji październikowej.
W pobliżu miasta znajdują się liczne miejscowości wypoczynkowe z kompleksami parkowo - pałacowymi, wybudowanymi przez kolejnych władców. Carskie Sioło leży ok. 25 km od Petersburga. Barokowe założenie składa się z głównego pałacu Katarzyny, mniejszych pałaców i budowli, ogrodów, parków i stawów budowanych od XVIII do XIX w.
Zespół pałacowo - ogrodowy w Peterhofie założył car Piotr I w latach 1714 - 1722. Wielki Pałac stoi pośrodku parku francuskiego z fontanną Neptuna wykonaną w 1658 r. w Norymberdze. Park dolnym w stylu angielskim, dzieli Wielka Kaskada ozdobiona 37 złoconych posągów z brązu, 64 fontanny i 142 wodotryski.
Pałac i ogrody w Pawłowsku powstały w 1777 r., w rozległym parku angielskim wznoszą się liczne świątynie dumania, sztuczne ruiny i altany.
