Miasto położone jest w środkowej Albanii, nad rzeką Osum, uchodzącą do Morza Adriatyckiego.
Według miejscowej legendy, w zamierzchłych czasach dwaj olbrzymi, Tomorri i Shpirag zakochali się w pięknej dziewczynie. Walczyli o nią używając mieczy tak potężnych, że po każdym ciosie zapadali się w głąb ziemi, na koniec obaj zmarli od ran, a z ciał powstały dwie góry ponad Beratem, noszące ich imiona. Piękna dziewczyna długo płakała po tej stracie a z jej łez powstała rzeka Osum.
Malowniczo położone na stoku wzgórza jest znanym ośrodkiem kulturalnym i turystycznym.
Nazywane „Miastem stu okien”, zostało założone w starożytności przez zamieszkujących te tereny Illirów. W II w. p.n.e. wraz z resztą kraju zdobyte przez Rzymian, zmieniło nazwę na Antipatrea. W czasach bizantyjskich, jako Pulcheriopolis mieściło siedzibę biskupa katolickiego.
Wojska bułgarskie najechały te tereny w IX w. zdobywając miasto i nadając mu nazwę Beligard czyli Białe Miasto.
Po zawiłej historii pozostało wiele obrazujących ją zabytków, z górującą nad okolicą średniowieczną twierdzą bizantyjską. Miejscowy meczet powstał w 1493 r., a zdobiące go freski w XVIII w.
Idąc w kierunku twierdzy, stromą, kamienistą drogą mijamy średniowieczny Mangalem, dzielnicę jednopiętrowych domów. Zamek jest do dzisiaj zamieszkały, a w środku oczarowują niskie budowle powstałe w XIII w. Od północy zachowała się masywna brama.
W jednym z tutejszych kościołów zorganizowano muzeum ikon Onufrego, słynnego w XVI w. malarza ikon. Dalej znajduje się prawosławna cerkiew Świętej Trójcy. Jej podwójny mur był wielokrotnie przebudowywany.
Na drugą stronę rzeki można się dostać mostem Ahmeta Kurt Paszy z 1780 r. Prowadzi do części zbudowanej przez Turków, noszącej nazwę Gorica. Po wąskich uliczkach szare osiołki przenoszą towary w kolorowych jukach a mieszkańcy pędzą Raki, popularną wódkę.
W 1976 r. Berat zyskał miano miasta-muzeum, dzięki oryginalnej architekturze utrzymanej w nienaruszonym stanie.
W obrębie murów stoją zabytki sakralne, kościół św. Michała z XIV w., kościół św. Teodora oraz Najświętszej Marii Panny z XIII w. W jego wnętrzu można podziwiać niezwykłe freski albańskiego malarza Nikolle. Dalej znajduje się cerkiew Zaśnięcia Matki Bożej z XVIII w.
Poniżej cytadeli, na stromym zboczu, możemy zobaczyć cerkiew św. Trójcy, a dalej Ołowiany Meczet.
Starówka zachwyca szeregiem niskich domków, przycupniętych na zboczu i migających setkami małych okien. Kolejną atrakcją jest klasztor z XVIII w., wybudowany przez muzułmańskich bektaszytów, ruchu powstałego w Anatolii, łączącego wiele tradycji religijnych.
