[Not a valid template]Miasto leży około 80 km na zachód od Izmiru, w zachodniej części półwyspu Karaburun nad Morzem Egejskim. Nazwa pochodzi od tureckiego słowa oznaczającego fontannę lub źródło i nawiązuje do licznych w okolicy źródełek krystalicznej wody.
W starożytności nazywane Cyssus lub Kyssos, pełniło funkcję portu dla pobliskiej Erytrei. W VI wieku p.n.e. osiedlili się tutaj Grecy, handlujący z Egiptem, Cyprem i większością starożytnych krajów basenu Morza śródziemnego.
W XI wieku zostało zdobyte przez Turków Seldżuckich pod wodą Caka Beja, z czasem stało się portem marynarki wojennej. Nie uchroniło to miasta przed oblężeniem i zdobyciem w XIV wieku przez osmańskiego sułtana Bajazyda, zwanego Błyskawicą. Panował tu jego syn i następca Mehmet I.
W 1770 roku miasto było świadkiem bitwy morskiej pomiędzy flotami osmańską i rosyjską. Turcy ponieśli wówczas druzgocącą klęskę a Rosja przez 5 kolejnych lat kontrolowała wody Morza Egejskiego.
Nad centrum Cesme góruje genueńska forteca z XVI wieku, odrestaurowana przez Mehmeta I w celu obrony wybrzeża przed piratami. W obrębie murów znajduje się muzeum miejskie ze zbiorami sięgającymi czasów starożytnych, w tym przepiękne greckie amfory wydobyte z dna zatoki, klasyczne posągi z czasów rzymskich i wspaniale zdobione sarkofagi otomańskie. Z twierdzy rozciąga się wspaniały widok na miasto, otaczające wzgórza, zatokę i port.
Pod murami stoi pomnik Cezayirli Gazi Hasan Paşa, dowódcy wojsk otomańskich z XVIII wieku. Niewolnik pojmany na Bałkanach trafił do domu kupca tureckiego, który wychował go jak własnego syna. W czasie bitwy morskiej pod Cesme zdołał ocalić jednostki pod swoim dowództwem, za co został mianowany wielkim wezyrem Imperium Otomańskiego.
[Not a valid template]Kościół Ayios Haralambos został wybudowany jako świątynia prawosławna w 1832 r. Monumentalna, trzynawowa bazylika na planie kwadratu straciła z czasem swój narteks. Środkową nawę przykrywa półkopuła, wewnątrz znajduje się sklepienie żebrowe, przedzielone rzędami kolumn. Absyda główna i boczne zwieńczone są półkopułami.
Marina zachęca do spokojnych spacerów, odwiedzin w księgarniach i sklepie z tradycyjną żywnością. Liczne knajpki i restauracje są znakomitym miejscem do odpoczynku.
Ciekawą atrakcją są jednodniowe wycieczki po okolicznych wysepkach i zatokach, łodzie zatrzymują się często, dając możliwość pływania i nurkowania. Rejs jest połączeniem pływającej dyskoteki i restauracji, gwóźdź programu stanowią występy artystyczne i konkursy taneczne.
