[Not a valid template]Hiszpania jest krajem łączącym wiele lokalnych zwyczajów i tradycji w różnych dziedzinach życia codziennego i kultury, a szczególnie w kuchni. Do tego stopnia, że nie istnieje nawet termin opisujący kuchnię hiszpańską jako całość.
Na południowym wybrzeżu wyraźnie widoczne są wpływy kuchni śródziemnomorskiej, szczególnie w Andaluzji, następnie dania charakterystyczne dla ludów pasterskich oraz wywodzące się z tradycji morskich w Galicji.
Cechami łączącymi jest ogromna popularność oliwy z oliwek, czosnku, chleba i wina, koniecznego do każdego dania. Na północy do smażenia używa się natomiast smalcu, podobnie jak w sąsiedniej Francji.
Z Walencji pochodzi paella z ryżu z dodatkiem szafranu podsmażanym i gotowanym na specjalnej patelni, z dodatkiem owoców morza lub mięsa królika, drobiu i rozmaitych warzyw. Przygotowywana najczęściej na wolnym powietrzu i podawana w naczyniu, w którym ją przygotowano. Z warzyw dodaje się pomidory, groszek, fasolę i paprykę podlane winem lub bulionem. Konieczna jest oliwa z oliwek.
Gazpacho wynaleziono w Andaluzji, jest to chłodnik z surowych warzyw, octu i oliwy z dodatkiem chleba. Podstawę stanowią bardzo dojrzałe pomidory z czosnkiem, papryką i zielonym ogórkiem, czasami dodaje się sok pomarańczowy lub migdały zmielone z czosnkiem. Do gazpacho osobno podaje się drobno pokrojone warzywa, jajka, szynkę, oliwki lub orzechy. Można je dogryzać lub wrzucić do zupy.
Chuleta de cerdo zasmakują wszystkim miłośnikom wieprzowiny, są to kotlety wieprzowe z częścią żeberka, zamoczone w marynacie a potem pieczone.
W całej Hiszpanii uwielbiana jest fabada, chociaż sama potrawa pochodzi z Asturii. Do klasycznej fabady używa się suszonych ziaren fasoli fava, suszonej papryki wędzonej, czosnku, oliwy z oliwek, szafranu, wędzonej golonki, bekonu, kiełbasy chorizo, kaszanki morcilla i cebuli.
Tortilla espanola zwana także tortillą de patatsa jest rodzajem pulchnego omletu, przyrządzanego z całych jajek z dodatkiem ziemniaków i cebuli. Podawana jest na wszystkie posiłki jako danie główne, lub pokrojona drobno i jedzona jako przekąska na zimno. Może zawierać kiełbasę, fasolę, grzyby lub szynkę a jako dodatek paprykę i pomidory. Powinna być miękka w środku natomiast na zewnątrz przypieczona i chrupiąca. W kraju Basków zawiera cebulę paprykę, pomidory i szynkę.
Przepyszne gambas a la plancha to krewetki grillowane z odrobiną oliwy z oliwek, pokropione sokiem z cytryny i doprawione solą morską. Niektórzy dodają także czarny pieprz. Krewetki muszą być podane zaraz po zdjęciu z grilla.
Do najpopularniejszych zakąsek należą tapas, mogą to być zarówno same oliwki jak tortilla espanola. Jamon serrano to małe kanapki z szynką, orejo – ucho wołowe smażone na głębokim tłuszczu to już wyzwanie dla odważnych, do przekąsek zalicza się także patatas bravas czyli ziemniaki smażone jak frytki oraz mariscos – owoce morza. Natomiast w San Sebastian jada się jeszcze drobniejsze od przekąsek pintxos. Większe od tapas są raciones do których można zaliczyć grillowane świńskie ucho, kalmary po rzymsku czy przepyszne kiełbaski w winie.
Otoczona z trzech stron morzem Hiszpania posiada prawdziwe bogactwo mariscos. Zjemy tu wspaniałe homary, langusty, kraby i krewetki, małże rozmaitych gatunków.
Do prawdziwych przysmaków należy fuet, wieprzowa kiełbasa wyrabiana ręcznie o słodkim, lekko pieprzowym smaku. Dodaje się do niej także boczek, pieprz, czosnek, goździki, kolendrę oraz świeże mięso. Podczas suszenia i dojrzewania pokrywa się pleśnią, która wzbogaca pikantny smak (podobnie jak na serach dojrzewających). Fuet to tradycyjny wyrób kataloński związany z mistem Vic.
Można ją jeść na kanapkach, dodawać do zup, grillować lub podawać jako przekąskę z oliwkami.
Z Katalonii pochodzi także wspaniały słodki deser, Creme Catalana czyli krem kataloński. Przygotowuje się go z żółtek, mleka lub śmietany, cukru, mąki kukurydzianej, cytryny i cynamonu. na wierzch daje się czasami trochę mocnego alkoholu dla wzbogacenia smaku.
Kuchnia Baskijska uważana jest za najlepszą w kraju, oliwę z oliwek zastąpiło tutaj masło, używa się dużo jadalnych kasztanów, grzybów, świeżych i suszonych ryb. Tradycyjnym wyrobem jest słynny, wędzony ser noszący jeszcze celtycką nazwę Idiazabal.
Z kolei Kantabria i Asturia słynie z pikantnych serów abrales pokrytych zielono-niebieską pleśnią i bardziej delikatnych serów picon.
Estramadura to centrum trufli i kozich serów.
Katalonia, Murcja i Alicanta znana jest z kuchni śródziemnomorskiej wykorzystującej cytrusy, migdały, ryż, winogrona, ryby i skorupiaki. Charakterystyczne jest Romesco z pikantnej papryki, migdałów, wina i smażonego chleba. Do Sofrito używa się posiekanej cebuli cukrowej, czerwonej i czosnkowej, porów, pomidorów i ziół.
Picadę przygotowuje się w moździerzu, oliwę uciera się z czosnkiem tak długo, aż powstanie aromatyczna pasta (czasem także z żółtkiem). Natomiast sos Sanfaina przygotowuje się z ugotowanych i przetartych bakłażanów, cukinii i papryki.
